Parij, 25-iyul 2025-yil – Fransiya Madaniyat vaziri Rashida Dati Yevroparlament a’zosi sifatida faoliyat yuritgan davrida korrupsiya va mansab vakolatini suiiste’mol qilishda ayblanib, sudga tortiladi. Bu haqda Fransiya Adliya vazirligi vakili 22-iyul kuni ma’lum qildi. Dati 2010-2012-yillar oralig‘ida “Renault-Nissan” avtomobil konsernining Niderlandiyadagi filiali tomonidan 900,000 yevro (taxminan 1,06 million AQSh dollari) miqdorida to‘lov olganlikda ayblanmoqda.
Ayblovlarning mohiyati
Dati 2009-2019-yillar davomida Yevroparlament a’zosi bo‘lgan vaqtida “Renault-Nissan” kompaniyasi uchun maslahatchi sifatida ishlagan. Biroq tergovchilarning xulosasiga ko‘ra, u bu to‘lovlar evaziga deyarli hech qanday haqiqiy maslahat xizmatlarini ko‘rsatmagan. Buning o‘rniga, Dati Yevroparlamentdagi mavqeidan foydalanib, “Renault-Nissan” manfaatlarini lobbi qilganlikda ayblanmoqda, bu esa Yevroparlament qoidalariga ko‘ra taqiqlangan faoliyat hisoblanadi. Ayblovlar orasida “passiv korrupsiya”, “nufuz savdosi” va “mansab vakolatini suiiste’mol qilish” kabi jiddiy moddalar mavjud.
Shu bilan birga, “Renault-Nissan”ning sobiq bosh direktori Karlos Ghosn ham ushbu ish bo‘yicha sudga tortilmoqda. Ghosn “faol korrupsiya”, “ishonchni suiiste’mol qilish” va “korporativ vakolatni suiiste’mol qilish”da ayblanmoqda. U 2019-yilda Yaponiyadan Livanonga qochib ketganidan beri xalqaro qidiruvda bo‘lib, hozirda Livanda yashamoqda.
Tergov jarayoni
Ushbu ish 2019-yilda “Renault SA”ning ozchilik aktsiyadori tomonidan berilgan shikoyat asosida boshlangan. Tergov olti yil davom etdi va 2021-yil iyulida Dati rasman ayblov e’lon qilingan shaxs sifatida tergov ostiga olingan. U ayblovlarni qat’iyan rad etib, tergovchilarni “protsedura qoidalarini buzish”da ayblagan va o‘z huquqlari “poymol qilinayotganini” ta’kidlagan.
Sud jarayonining aniq sanasi 29-sentabr kuni bo‘lib o‘tadigan tinglovda belgilanadi. Tergovga yaqin manbaga ko‘ra, sud 2026-yil martida bo‘lib o‘tadigan Parij munitsipal saylovlaridan keyin o‘tkazilishi mumkin.
Siyosiy kelajak va munozaralar
59 yoshli Rashida Dati, “Respublikachilar” (LR) partiyasi a’zosi, 2007-2009-yillarda Fransiya Adliya vaziri lavozimida ishlagan va hozirda Parijning 7-arrondissementi meri hisoblanadi. U 2026-yilda Parij meri lavozimiga nomzodini qo‘yishni rejalashtirmoqda. Biroq ushbu ayblovlar uning siyosiy ambitsiyalariga jiddiy putur yetkazishi mumkin.
Dati 2024-yilda Fransiya prezidenti Emmanuel Makron tomonidan Madaniyat vaziri etib tayinlanganida, bu qaror keng muhokamalarga sabab bo‘lgan. Sotsialistlar partiyasi rahbari Olivye For uning tayinlanishini “yomon signal” deb atagan va bu Makronning “namunali respublika” va’dalariga zid ekanligini ta’kidlagan.
Qo‘shimcha ayblovlar
Dati shuningdek, 2010-2012-yillar oralig‘ida “Gaz de France” (hozirgi Engie) kompaniyasidan 300,000 yevro miqdorida deklaratsiya qilinmagan to‘lovlar olganlikda va 420,000 yevro qiymatidagi zargarlik buyumlarini hukumatga qo‘shilganda deklaratsiya qilmaslikda ayblanmoqda. Bu ayblovlarni u ham rad etgan.
Xulosa
Rashida Dati va Karlos Ghosn ishi Fransiya siyosiy va biznes doiralarida katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Dati o‘z aybsizligini himoya qilishda davom etmoqda va sud jarayoni uning kelajakdagi siyosiy faoliyatiga qanday ta’sir qilishi hozircha noma’lum. Ushbu ish nafaqat Datining shaxsiy karerasiga, balki Fransiya siyosatidagi shaffoflik va axloq masalalariga ham e’tiborni qaratmoqda.
