Gopniklar tarixda qola olmaydi”, – deydi u.
Evgeniy Prigojin va Sergey Surovikin o’rtasidagi munosabatlarning qisqacha tarixi
Yevgeniy Prigojinning harbiy g’alayonidan so’ng butun hafta davomida jurnalistlar va ekspertlar «General Surovikin qayerda?», degan savol bilan bong urishdi. O’tgan hafta oxirida Prigojin va uning yollanma askarlarini isyon qilmaslikka chaqirgan Ukrainadagi Rossiya qo’shinlari guruhi qo’mondoni o’rinbosari Sergey Surovikin jamoat maydonidan to’satdan butunlay g’oyib bo’ldi. «Financial Times» Surovikinning hibsga olingani haqida xabar berdi, «Bloomberg» u bir necha kun davomida Yevgeniy Prigojin bilan aloqalari haqida so’roq qilinganini va generalning qizi bu ishda ekanligini va u bilan hamma narsa yaxshi ekanini da’vo qilmoqdaligini yozib chiqdi.
Ukraina sharqidagi janglar ikkinchi Minsk kelishuvlari tuzilganidan keyin deyarli bir yil davomida nisbatan muzlatib qo’yilgan edi va ko’plab sobiq jangarilar o’zlarini qanday qilib yangi haqiqatda topishni qidirdilar. Suriya prezidenti Bashar al-Assad besh yil davomida qurolli muxolifat bilan urush olib borgan va mamlakat hududining katta qismi ustidan nazoratni yo‘qotgan edi. Ukraina mojarosi tufayli sanktsiyalar va xalqaro izolyatsiyaga duch kelgan Rossiya unga 2015-yil sentabr oyida yordam berdi. Keyin Vladimir Putin Suriya mojarosida Rossiyani xalqaro formatdagi muzokaralar stoliga qaytarish imkoniyatini ko‘rib chiqqan. Rossiya rasmiylari bu mamlakatdagi harbiy vazifalar «aviatsiya kuchlari» tomonidan hal qilinishiga va yerdagi harbiy xizmatchilar halok bo’lmasligiga va’da berishgan. Rossiyada noqonuniy bo’lgan PMClarning yollanma askarlari Suriyada shu tariqa paydo bo’ldi.
Andreyning Suriyaga xizmat safari atigi uch hafta davom etdi. Mamlakatdaligining 21-kuni missiyadan qaytgan samolyot o‘z pozitsiyasiga FAB-500 (Sovetlarning 500 kilogramm og‘irlikdagi havo bombasi yuqori portlovchi kallak bilan)ni tashlab yubordi. Andreyning so‘zlariga ko‘ra, samolyot Rossiya Aerokosmik kuchlariga tegishli bo‘lgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, olti nafar hamkasbi halok bo‘lgan. Andrey u «vaqtda muhtojlik tufayli chetga chiqqani» uchun tirik qolgan.
Ko’rinishidan, o’sha paytda Suriya uchun bunday voqea odatiy hol edi – Yevgeniy Prigojinning tarafdorlari hozir o’zlarining Telegram kanallarida Moskvaga qarshi «Vagnerit» kampaniyasi paytida rossiyalik uchuvchilarning o’limida ayblanayotgan bunday holatlarni diqqat bilan eslatib turishadi.
Ushbu voqeadan so’ng, Andrey Luganskga qaytib keldi va endi hech qachon Vagner PMC yoki Rossiya armiyasi bilan aloqa qilmaslikka qaror qilganini bildirdi. U ushbu strategiyaga Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi boshlanishiga qadar, o’zini o’zi e’lon qilgan LPR hududida safarbarlik e’lon qilinganida va u yana «respublika» ning qurolli kuchlari safida topilgunga qadar amal qildi.
«haddan tashqari hayajonlangan holat»
Suriyadagi rus guruhining qo’mondoni, yollanma askarlarning pozitsiyasi uchuvchilar tomonidan bombardimon qilinganida, general-polkovnik Aleksandr Dvornikov edi. Uning qo’mondonligi davrida harbiylar PMC yollanma askarlari bilan birgalikda aviatsiya ko’magida birinchi marta qadimiy Palmira shahrini Rossiyada taqiqlangan «Islomiy davlat» jangarilaridan ozod qildi. Dvornikov bu lavozimda general-leytenant Aleksandr Juravlev bilan almashtirildi, uning qo’l ostida yollanma askarlar rus qo’shinlari bilan birgalikda Suriyaning eng yirik shahri Aleppoga hujum qilishni boshladilar. IShID jangarilari esa fursatdan foydalanib, 2016-yil dekabrida Palmirani o‘z nazoratiga qaytardilar.
Guruh rahbari Juravlev o’rniga general-polkovnik Andrey Kartapolov tayinlandi. Uning ostida Palmira yana ozod etila boshlandi. 2023 yilda allaqachon Davlat Dumasi deputati, asosiy harbiy ma’ruzachilardan biri va chaqiruv yoshini 30 yoshgacha ko’tarish bo’yicha qonunchilik tashabbusi muallifi Kartapolov yollanma askarlar haqida faol gapiradi. U o‘ziga yaxshi tanish bo‘lgan Yevgeniy Prigojinning demarshini ochko‘zlik bilan izohlaydi: “Janob Prigojin uchun pul muhim, balki hal qiluvchi omildir. Xo’sh, shunday bo’ldi – boshqa pul ajratilmaydi, bu birinchi, haddan tashqari va ahmoqona ambitsiyalar – ikkinchisi, haddan tashqari hayajonlangan holat – bu uchinchisi «, dedi Kartapolov 29 iyun kuni.
– Polkning yo‘qotilishiga chiday olmadim. Podpolkovnik Lissitski nima uchun o’z joniga qasd qilgani va Rossiya Bosh shtabi boshlig’i Gerasimovning bunga qanday aloqasi bor?
2023 yil 21 iyun
«Biz Mudofaa vazirligi bilan juda yaqinmiz.» Qanday qilib Bosh qo’mondon Salyukov oilasi vatanparvarlikni biznesga aylantirdi
2023 yil 24 mart
— General, men bilan xandaqqa chiq, o‘g‘lingni shu yerga qo‘y.
2022 yil 4 may
2023 yil yanvar oyi boshida saraton kasalligidan vafot etgan Prigojinning mediaxoldingida uzoq vaqt ishlagan RIA FAN muxbiri Kirill Romanovskiy Palmiraga ikkinchi hujum haqida xotiralarini qoldirdi. Ular Romanovskiyning o’limidan so’ng, Prigojin va Mudofaa vazirligi o’rtasidagi mojaro avjida nashr etilgan.
«Biz Sedim (Vagner PMC qo’mondonlaridan biri – BBC) bilan birga Palmira yaqiniga kelganimizda, barcha rus qo’shinlari ichida faqat general Aleksandr Dvornikov katta mulozim va qo’riqchilar bilan o’rin oldi. U uch qavatli beton binoning tomidagi qo’mondonlik punktida o’tirdi. Aytish joizki, rus generali juda mast edi”, deb eslaydi Romanovskiy.
Uning so’zlariga ko’ra, o’sha paytda, 2016 yil bahorida Yevgeniy Prigojin rus generallari bilan to’qnash kelgan. Etti yil oldin, sabablar 2023 yildagi kabi edi: jangarilarning pozitsiyalariga hujum qilish uchun PMC asoschisi general Dvornikovdan uning hujum samolyotlarini qoplaydigan ikkita vertolyot va gaubitsalar uchun yuzta snaryad talab qildi.
Keyin chig’anoqlar, aytmoqchi, unga berildi.
Harbiylar va yollanma askarlar nihoyat Palmirani ikkinchi marta egallab olishganida, Mudofaa vaziri Sergey Shoygu PMC qo’mondonlarini mukofotlashdan bosh tortdi, Romanovskiy ta’kidladi: «Shoygu qichqirdi va g’azab bilan aytdiki, ba’zi gopniklar Palmirani egallab olganlar kabi tarixga kira olmaydi. . Va agar ularga nafaqat Qahramonlar, balki har qanday davlat ordenlari berilsa, bu mamlakat uchun uyat bo’ladi.
Shaharni bosib olish uchun Rossiya Qahramonlarining yulduzlari oxir-oqibat Bosh shtab boshlig’i Valeriy Gerasimov, Mudofaa vazirining o’rinbosari Dmitriy Bulgakov va o’sha Dvornikov tomonidan qabul qilindi. 2023 yil qishda Gerasimov Prigojin hujumlarining asosiy nishonlaridan biriga aylandi, armiyaning moddiy-texnik ta’minoti uchun mas’ul bo’lgan Bulgakov 2022 yil sentyabrida ishdan bo’shatildi va Dvornikov bahor oxirida Ukrainadagi maxsus operatsiya qo’mondonligidan chetlashtirildi. 2022.
Suriyaga xizmat safarida bo‘lgan bir qancha sobiq yollanma askarlarning BBCga aytishicha, Sergey Surovikin Suriya guruhi qo‘mondoni bo‘lganida harbiylar va vagnerchilarning harakatlari eng samarali tarzda muvofiqlashtirildi. Surovikin 2017 yilning martidan dekabrigacha, keyin esa 2019 yil yanvar-aprel oylarida ushbu mamlakatdagi rus qo’shinlarini boshqargan. Dosye markazi ma’lumotlariga ko’ra, xuddi shu 2017 yilda Surovikin M-3744 shaxsiy raqamini olgan Vagner PMCning faxriy a’zosi bo’ldi.