Xonkendi Ozarbayjonning Qorabog‘ hududidagi asosiy shahar bo‘lib, 2023-yilda Ozarbayjon tomonidan to‘liq nazoratga olingan. 1991–2023-yillarda tan olinmagan Tog‘li Qorabog‘ Respublikasi (armancha “Artsax”) bu hududni nazorat qilgan va shahar “Stepanakert” deb atalgan. Bu nom armanlar tomonidan ishlatilgan va Sovet davrida ham qisman qo‘llanilgan. Ozarbayjon uchun “Stepanakert” nomi Qorabog‘dagi arman boshqaruvi bilan bog‘liq bo‘lib, bu nomning ishlatilishi mamlakat suverenitetiga putur yetkazuvchi harakat sifatida ko‘riladi.
2025-yil 31-iyulda yoki shu atrofda TASS o‘z maqolasida Xonkendidagi 2021-yilda o‘rnatilgan Ivan Aivazovskiy (19-asr rus romantik rassomi) haykalining buzilishi haqida xabar berar ekan, shaharni “Stepanakert” deb atadi. Bu Ozarbayjon tomonidan keskin norozilik bilan qarshi olindi.
Ozarbayjonning javobi: Ozarbayjon Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Ayxan Xojizada orqali bayonot berib, TASSni “Stepanakert” nomini ishlatgani uchun qoraladi va agentlikdan rasmiy uzr so‘rashni talab qildi. Bu nomning ishlatilishi Ozarbayjon suverenitetiga hurmatsizlik sifatida baholandi.
Ogohlantirish: Ozarbayjonning AZERTAC davlat axborot agentligi Rossiyani “joy nomlarini buzib ko‘rsatishni” davom ettirsa, Boku Rossiya shaharlarining tarixiy nomlarini, masalan, Kyonigsberg (hozirgi Kaliningrad) yoki Orenburgni ishlatish orqali javob qaytarishi mumkinligini ogohlantirdi.
Bu hodisa Ozarbayjon va Rossiya o‘rtasidagi munosabatlarda muayyan keskinliklarni aks ettiradi. Qorabog‘ masalasi Ozarbayjon uchun o‘ta muhim va sezgir masala bo‘lib, undagi har qanday nomlanish yoki ramziy harakatlar katta e’tiborga olinadi. Rossiyaning TASS kabi davlatga qarashli ommaviy axborot vositalarida bunday nomlardan foydalanishi diplomatik nizolarni keltirib chiqarishi mumkin.
Ma’lumot o’rnida, Stepanakert nomi armanlar tomonidan 1923-yilda arman inqilobchisi Stepan Shaumyanning sharafiga berilgan. Ozarbayjon bu nomni tan olmaydi va faqat Xonkendi nomini rasmiy deb hisoblaydi. Rossiya Qorabog‘ mojarosida uzoq vaqt davomida neytral pozitsiyani egallagan, ammo 2020-yilgi ikkinchi Qorabog‘ urushidan keyin Ozarbayjonning hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlagan. Biroq, Rossiya ommaviy axborot vositalarida “Stepanakert” kabi nomlarning ishlatilishi Ozarbayjon tomonidan ikkiyuzlamachilik sifatida ko‘rilmoqda.
